Mô hình nhập khẩu lao động giá rẻ đã có từ 25 năm nay của Vương quốc Anh đã được kết thúc bởi Brexit và COVID-19, gieo mầm cho một mùa đông bất mãn kiểu những năm 1970 hoàn toàn với tình trạng thiếu công nhân, nhu cầu tiền lương và giá cả tăng cao.
Việc rời khỏi Liên minh châu Âu, kéo theo sự hỗn loạn của cuộc khủng hoảng sức khỏe cộng đồng lớn nhất trong một thế kỷ, đã đẩy nền kinh tế lớn thứ năm thế giới vào một nỗ lực đột ngột nhằm giải phóng cơn nghiện lao động nhập khẩu giá rẻ.
Thử nghiệm Brexit của thủ tướng Boris Johnson – duy nhất trong số các nền kinh tế lớn – đã làm căng thẳng thêm các chuỗi cung ứng vốn đang hoạt động mạnh trên toàn cầu đối với mọi thứ, từ thịt lợn và gia cầm đến thuốc và sữa.
Tác động lâu dài đến tăng trưởng, vận mệnh chính trị của Johnson và mối quan hệ bền vững của Vương quốc Anh với Liên minh châu Âu là không rõ ràng.
“Đó thực sự là một bước ngoặt lớn đối với Vương quốc Anh và là cơ hội để chúng tôi đi theo một hướng khác”, Johnson cho biết khi được hỏi về tình trạng thiếu lao động.
“Điều tôi sẽ không làm là quay lại mô hình thất bại cũ là lương thấp, kỹ năng thấp, được hỗ trợ bởi tình trạng nhập cư không kiểm soát.”
Ông cho biết người Anh đã bỏ phiếu cho sự thay đổi trong cuộc trưng cầu Brexit năm 2016 và một lần nữa vào năm 2019, khi chiến thắng trong cuộc bầu cử vang dội khiến Johnson trở thành thủ tướng Đảng Bảo thủ quyền lực nhất kể từ Margaret Thatcher.
Ông nói, tiền lương trì trệ sẽ phải tăng – đối với một số người, logic kinh tế đằng sau cuộc bỏ phiếu Brexit. Johnson đã thẳng thừng nói với các nhà lãnh đạo doanh nghiệp trong các cuộc họp kín phải trả thêm tiền cho công nhân.
“Lấy lại quyền kiểm soát” nhập cư là thông điệp chính của chiến dịch Brexit, mà chiến dịch “Rời khỏi” do Johnson lãnh đạo đã suýt giành được chiến thắng. Sau đó, ông hứa sẽ bảo vệ đất nước khỏi “cỗ máy hủy hoại việc làm” của Liên minh châu Âu.
“ĐIỀU CHỈNH” BREXIT
Johnson đánh cược Brexit như một “sự điều chỉnh” mặc dù những người phản đối nói rằng ông đang coi tình trạng thiếu lao động như một cơ hội vàng để người lao động tăng lương.
Nhưng việc hạn chế nhập cư có thể dẫn đến sự thay đổi thế hệ trong chính sách kinh tế của Vương quốc Anh, ngay sau khi đại dịch gây ra mức giảm 10% vào năm 2020, mức tồi tệ nhất trong hơn 300 năm.
Khi EU mở rộng về phía đông sau khi Bức tường Berlin sụp đổ năm 1989, Anh và các nền kinh tế lớn khác của châu Âu đã chào đón hàng triệu người di cư từ các nước như Ba Lan, gia nhập khối vào năm 2004.
Không ai thực sự biết có bao nhiêu người đến: vào giữa năm 2021, chính phủ Anh cho biết họ đã nhận được hơn 6 triệu đơn xin định cư từ các công dân EU, nhiều hơn gấp đôi so với con số được cho là ở nước này vào năm 2016.
Sau Brexit, chính phủ đã ngừng ưu tiên cho công dân EU hơn những người từ nơi khác.
Brexit đã khiến nhiều công nhân Đông Âu – bao gồm khoảng 25.000 tài xế xe tải – rời khỏi đất nước ngay khi khoảng 40.000 kỳ thi bằng lái xe tải bị tạm dừng do đại dịch.
Nước Anh hiện đang thiếu khoảng 100.000 xe tải, dẫn đến việc xếp hàng tại các trạm xăng và nỗi lo về việc đưa thực phẩm vào siêu thị, thiếu người bán thịt và công nhân kho hàng cũng gây ra lo ngại.
Craig Holness, một tài xế xe tải người Anh với 27 năm kinh nghiệm cho biết: “Tiền lương sẽ phải tăng lên, vì vậy giá của mọi thứ chúng tôi giao hàng, mọi thứ bạn mua trên kệ, cũng sẽ phải tăng lên”.
